امروزه در کشورهای مختلف جهان، دست‌اندرکاران و تصمیم‌گیران ارشد مشاغل مختلف با هدف ایجاد رقابت سالم و انگیزه مضاعف میان فعالان آن صنف، اقدام به برگزاری مراسم و همایش‌هایی با هدف معرفی برترین‌های آن حوزه در بخش‌های مختلف می‌نمایند. برای مثال در صنعت سینما همه ساله جشنواره‌هایی نظیر اسکار، کن و ... در شهرهای مختلف جهان برگزار می‌شود که هر یک دارای ضوابط، ساز و‌کار مشخص و برنامه‌ای مدون هستند. در کنار این اصول مشخص، هیات داورانی نیز وجود دارد که با رای خود برترین‌های این حوزه در رشته‌های مختلف را معرفی می‌نمایند؛ هیات داورانی متشکل از متخصصان فنون مختلف فیلم و سینما از جمله بازیگری، کارگردانی، تدوین و ... که اعضای آن غالبا در دوره‌های مختلف تغییر پیدا می‌کنند تا جای هیچ شک و شبهه‌ای در خصوص نحوه انتخاب برگزیدگان و برندگان باقی نماند.
صنعت گردشگری نیز از این موضوع مستثنی نیست؛ موسسات و نهادهای بین‌المللی همه ساله در ایامی همچون پایان سال میلادی، روز جهانی گردشگری، نمایشگاه‌های بین‌المللی و ... برترین‌های جهان در بخش‌های مختلف زیرمجموعه صنعت گردشگری از قبیل هتل، آژانس‌های مسافرتی و خطوط هواپیمایی را بر اساس معیارهای مدنظر خود انتخاب می‌نمایند. TripAdvisor به عنوان یکی از محبوب‌ترین وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های صنعت گردشگری در پایان سال میلادی و بر اساس نظرات و امتیازاتی که میهمانان و گردشگران به هتل‌های محل اقامت خود تخصیص می‌دهند، برترین هتل‌های هر کشور و منطقه جغرافیایی را معرفی می‌نماید. علاوه بر این، رتبه‌بندی هتل‌های هر کشور به صورت روزانه و آنلاین بر اساس امتیازات به دست آمده دستخوش تغییر می‌شود. هر چه که هست ملاک و معیار این رتبه‌بندی کاملا مشخص است؛ نظرات و امتیازات میهمان به هتل. مدیران هتل نیز بر اساس همین معیار اقدام به برنامه‌ریزی و تعیین استراتژی در راستای دریافت بهترین و بالاترین امتیاز از سوی میهمانان می‌نمایند.
معرفی برترین‌های گردشگری علاوه بر اینکه باعث ایجاد انگیزه و آشنایی فعالان این حوزه با تجربیات موفق می‌شود، بروز خلاقیت و همچنین افزایش سطح کمی و کیفی خدمات در قالب ایجاد بازار رقابتی را نیز در پی خواهد داشت. از سوی دیگر مردم نیز اعم از گردشگران داخلی و خارجی با برترین‌های هر بخش آشنا شده که این خود باعث ارتقای توانمندی‌های مجموعه‌های گردشگری خواهد شد.
در ایران نیز معرفی برترین‌های صنعت گردشگری از جمله برترین هتل و برترین مدیر هتلداری به دو شکل انجام می‌شود که در ادامه به آن می‌پرداریم.
شکل نخست از چنین مراسمی توسط شرکت‌ها و مجموعه‌های خصوصی تحت عناوینی مانند هتل برتر، برند برتر و هتل محبوب مصرف‌کننده برگزار می‌شود که در آن برندگان مستقیما و بر اساس سلیقه شخصی مدیران و مقامات شرکت مجری و یا نهایتا به وسیله هیات داورانی منصوب این گروه که هیچ الزامی هم در خصوص تخصص آنها در مباحث گردشگری و هتلداری وجود ندارد، انتخاب می‌شوند. پیش از برگزاری چنین رویدادی معمولا درخواست‌هایی تحت عنوان حمایت مالی و یا قرار گرفتن در لیست اسپانسرهای مراسم به مدیران تاسیسات گردشگری از جمله هتل‌ها ارائه می‌شود که در صورت تائید و پرداخت مبالغ موردنظر، هتل تحت مدیریت وی به عنوان هتل برتر انتخاب می‌شود.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و همچنین ادارات کل استانی این سازمان نیز به عنوان متولی اصلی صنعت گردشگری در کشور به مناسبت روز جهانی گردشگری با برگزاری مراسمی، برترین‌های این صنعت در بخش‌های مختلف از جمله برترین هتل، مدیر هتل، آژانس مسافرتی، رسانه و ... در سطح کشور را معرفی می‌نمایند. این انتخاب در شرایطی صورت می‌پذیرد که از سوی سازمان گردشگری کشور هیچ ملاک و معیار مشخصی برای انتخاب بهترین‌های این صنعت نه پیش از انتخاب و نه حتی پس از مشخص شدن برگزیدگان، معرفی نشده است. علاوه بر موارد مذکور شاهد آن هستیم که این انتخاب با کمترین میزان نظرسنجی از سوی متخصصان و فعالان این صنعت صورت می‌پذیرد تا جایی که سال گذشته رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران از عدم مشارکت در این مراسم و روند انتخاب برترین‌ها به دلیل وجود ابهامات متعدد، خبر داد.
بدون شک چنانچه برگزاری چنین رویدادی بر پایه مسائل علمی و حرفه‌ای و با مشخص کردن معیارهای رتبه‌بندی و امتیازدهی و بر اساس برنامه‌ای از پیش تعیین شده، تعریف و اجرا شود، شاهد بروز تاثیرات مثبت آن میان تمامی فعالان این حوزه خواهیم بود.
حال و در آستانه 5 مهرماه؛ روز جهانی گردشگری و برگزاری مراسم معرفی برترین‌های سال صنعت گردشگری ایران، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان مرجع اصلی این صنعت و همچنین مجری رسمی برگزاری رویداد برترین‌های صنعت گردشگری بایستی در درجه اول تعریف و شفاف‌سازی معیارها، اصول، ضوابط و استانداردهای انتخاب خود را دستور کار قرار داده تا از این طریق علاوه بر ابهام‌‌زدایی، چنانچه برای مثال هتلی به عنوان بهترین هتل کشور انتخاب شد، سایر تاسیسات اقامتی نیز ضمن آشنایی با سطح کیفیت ارائه خدمات، این هتل را به عنوان الگوی خود در نظر گیرند.
اقدام دیگری که شایسته است سازمان گردشگری کشور در این راستا نسبت به اجرای آن مبادرت ورزد، تشکیل کارگروه‌های مختلف با حضور متخصصان فعال در زیرمجموعه‌های صنعت گردشگری است تا انتخاب برترین‌ها در هر حوزه در عالی‌ترین شکل خود صورت گیرد. برای مثال تشکیل کارگروه و هیات داورانی در بخش هتلداری با حضور متخصصان فنون مدیریت، استانداردسازی، معماری و دکوراسیون، بازاریابی، رزرواسیون، تبلیغات، رسانه و ... که هر یک از این افراد، هتل‌های متقاضی مشارکت در این رویداد را به صورت تخصصی مورد ارزیابی قرار دهند.
تاسیس دبیرخانه‌ای دائمی در معاونت گردشگری جهت رصد همه‌جانبه و نظارت دائمی بر تاسیسات گردشگری با حضور دست‌اندرکاران و فعال این صنعت نیز اقدامی دیگر است که می‌تواند در راستای بهبود وضع موجود، عملیاتی شود. البته در شکل‌گیری چنین نهادی بایستی اهمیت و ارزش کار بخش خصوصی پیش از پیش در نظر گرفته شود. در واقع این امر مستلزم برقراری ارتباط تنگانگ میان مجموعه دولتی معاونت گردشگری و فعالان بخش خصوصی خواهد بود.
به اهمیت مبحث برندسازی نیز بایستی اشاره نمود. هتلی که به عنوان بهترین هتل سال کشور انتخاب می‌شود در بازار رقابتی موجود از چه امتیازاتی نسبت به سایر مجموعه‌های اقامتی برخوردار خواهد بود؟ آیا از سوی مسئولان امر برنامه‌ریزی در خصوص ارائه برند هتل برتر در رسانه‌های رسمی کشور از طریق اختصاص فضای تبلیغاتی صورت گرفته است؟ آیا سیاستی در خصوص اعطای تسهیلات به هتل و دیگر تاسیسات گردشگری برتر در کشور وجود دارد؟ یا اینکه اعطای نشان برتر به یک مجموعه تنها به مدت زمان کوتاه برگزاری مراسم و صرفا جهت گرفتن عکس یادگاری مسئولان با برندگان، اختصاص خواهد داشت.
در پایان و به عنوان نتیجه‌گیری از مجموع موارد مذکور بایستی گفت، عملیاتی شدن راهکارهای ارائه شده، حل نواقص و رفع ابهامات موجود، امکان‌پذیر نخواهد بود مگر اینکه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جامع با در نظر گرفتن ابعاد مختلف موضوع در دستور کار قرار گیرد و این برنامه به عنوان نقشه راه صنعت گردشگری کشور در تمامی بخش‌های اعم از دولتی، خصوصی و خصولتی اجرا شود. به امید فردایی بهتر و خالی از حسرت...
