کارشناسان معتقدند ایرانی ها بیشتر مسافر هستند و شمار کمی از آنها در رده گردشگر قرار می گیرند.
یکی از مشکلاتی که در گردشگری ما وجود دارد در فرهنگ گردشگری است. امروزه گردشگری صنعتی علمی شده و گردشگران نیز تعریف مشخصی دارند. گردشگر در گام نخست فردی است که یک شب در هتل اقامت کند. فردی که با برنامه ریزی مناسب، دریافت اطلاعات کافی، آگاهی داشتن درباره مکان اقامت، جاذبه های گردشگری مقصد سفر و انتخاب وسیله حمل و نقل مناسب سفر کند، گردشگر است. حال سوال این است که عموم مردم ما چگونه سفر می کنند؟ با هم گفت و گو می کنند و به ناگهان تصمیم می گیرند 2 ساعت دیگر بروند سفر. چگونه سفر می کنند؟ با چه وسیله حمل و نقلی؟ کجا اقامت می کنند؟ نمی دانند. آنها تنها مقصد سفر را انتخاب می کنند و حتی اطلاعات کافی درباره مکان مورد نظر ندارند.
بسیاری در چادرها اقامت می کنند آن هم نه در مکان مناسب بلکه در اماکن عمومی، فضای شهری یا نزدیک به ساحل دریا. در برخی موارد وسیله نقلیه هم کرایه ای و برای دیگران است. حال اینکه این خودروی شخصی سالم است یا خیر، آنها را به مقصد می رساند یا رفیق نیمه راه می شود از آن هم اطلاعی ندارند. همین که تصمیم گرفته اند، کافی است.
فقط نیت مهم است! کارشناسان گردشگری معتقدند اعتماد مردم به تورهای گردشگری یا سفر کردن انفرادی اما با اطلاعات کافی، اقامت در اماکن اقامتی مجاز و استفاده از وسیله حمل و نقل مناسب می تواند به رونق گردشگری کمک کند اما بدون رواج فرهنگ گردشگری و تبدیل مسافران به گردشگران نمی توان شاهد توسعه گردشگری در کشور بود. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ایرانی ها بیشتر مسافر هستند و شمار کمی از آنها در رده گردشگر قرار می گیرند.
طبیعت گردی به شیوه مناسب
یکی از مواردی که نیاز به آموزش مناسب و رواج فرهنگ گردشگری دارد، طبیعت گردی است. ایران جاذبه های طبیعی بسیاری دارد اما بسیاری از مسافران به تخریب این جاذبه ها پرداخته اند.
عرفان فکری، کارشناس طبیعت گردی و جهانگردی گفت: مردم ما گردشگر نیستند و مسافر هستند. باید آموزش های مناسب هم به مردم و هم به راهنمایان گردشگری و تورگردانان ارائه شود. فضای تورها باید شاد باشد اما مهم تر از آن ارائه آموزش های مناسب نحوه سفر کردن، رفتار با طبیعت، فرهنگ گردشگری و چگونه سفر کردن به گردشگران است.
فکری در ادامه بیان کرد: برای رواج فرهنگ مناسب گردشگری به همکاری رسانه ها نیاز داریم. رسانه ها می توانند فرهنگ گردشگری را در کشور رواج دهند و آن را برای مردم درونی کنند. اکنون با گسترش استفاده از اینترنت و وجود نرم افزارهایی مانند تلگرام سرعت انتقال اطلاعات افزایش یافته و فرصت مناسبی برای اشاعه فرهنگ گردشگری است. او با اعتقاد به اینکه مردم در حوزه گردشگری به سرعت در حال آموزش و دریافت اطلاعات هستند، اظهار کرد: مسافران در حال تبدیل شدن به گردشگر هستند به این معنا که با تورهای گردشگری سفر می کنند، شیوه رفتار مناسب با طبیعت و سفر کردن را دریافته اند.
بسیاری از گردشگران کشورهای پیشرفته به طور کامل آموزش دیده اند اما در ایران به دلیل جنگ تحمیلی و مشکلات پس از آن گردشگری با مشکلاتی روبه رو شده بود در نتیجه فرهنگ آن نیز در کشور درونی نشد. فکری با اشاره به رونق روزافزون گردشگری بیان کرد: یکی از الزامات رونق گردشگری رواج فرهنگ گردشگری در جامعه است. بسیاری از رسانه ها و فعالان گردشگری در شبکه های اجتماعی در حال ارائه اطلاعات و آموزش های لازم هستند و این امر می تواند به رونق گردشگری بینجامد. صنعت گردشگری در کشور در حال رشد است و تمامی افراد جامعه در رشد آن سهیم هستند. باید به گردشگران آموزش داد تا درست سفر کردن را بیاموزند. به ویژه مردم ما باید بدانند چگونه طبیعت گردی کنند تا محیط زیست آسیب نبیند.
با تور سفر کنید
یکی از مواردی که در تبدیل مسافران به گردشگران کمک می کند و موجب رونق گردشگری می شود، تورهای گردشگری است. بی اعتمادی به تورهای گردشگری و تصور اشتباه از کاهش هزینه ها در سفرهای انفرادی موجب شده تا مردم از سفر کردن با تورهای گردشگری خودداری کنند. نادره حبشی، مدیر یک آژانس گردشگری گفت: یکی از دلایل اصلی این امر که مردم سفرهای انفرادی و به همراه خانواده و دوستان را به همراهی و شرکت در تورهای گردشگری ترجیح می دهند آن است که تصور عمومی جامعه بر آن است که سفرهای خانوادگی و دوستانه ارزان تر از تورهای گردشگری تمام می شوند.
او افزود: این تصور به طور کامل اشتباه است و اگر مسافران یکبار به همراه تورها سفر کنند متوجه می شوند تمامی هزینه ها در تورهای گردشگری کمتر تمام می شود چراکه هزینه ها بین شرکت کنندگان در تور تقسیم می شود. حبشی در ادامه بیان کرد: اکنون بسیاری با تورهای گردشگری به کیش یا مشهد سفر می کنند، دلیل آن این است که می دانند به تنهایی نمی توانند هتل را با قیمت مشابهی که برای تورها تمام می شود اجاره کنند یا بلیت های ارزان قیمت پیدا کنند. او با تاکید بر اینکه سفر با تورهای گردشگری بسیار ارزان تر از سفرهای شخصی است، گفت: سفر با خودروهای شخصی دردسرهای خاص خود را دارد و تنها هزینه آن بنزین نیست، ممکن است خودرو در میان راه خراب شود و علاوه بر هزینه دردسرهای بسیاری ایجاد کند.
این فعال گردشگری با اشاره به دیگر مزایای شرکت گردشگران در تورهای گردشگری اظهار کرد: اگر شخصی بخواهد از دیدنی های قزوین بازدید کند با بررسی در اینترنت می تواند به آن شهر برود اما نه تنها هزینه بیشتری برای حمل ونقل و اقامت پرداخت می کند بلکه از راهنمایان محلی تورهای گردشگری نیز نمی تواند استفاده کند. حبشی افزود: همچنین زمان بندی مناسبی مانند تورهای گردشگری در دست ندارد. تورها می دانند چه ساعتی باید از بازار دیدن کنند و می توانند به گونه ای برنامه ریزی کنند که از چند جاذبه گردشگری در یک روز بازدید کنند. مسافران به تنهایی برای دیدن همین جاذبه ها باید 3 روز زمان بگذارند.
او با اشاره به دیگر دلایل سفرهای انفرادی مردم بیان کرد: یکی از دلایل اعتماد نکردن مردم به تورهای گردشگری کلاهبرداری ها و تخلفات برخی آژانس های گردشگری و تورگردانان است. با اینکه این متخلفان عده محدودی از فعالان گردشگری را تشکیل می دهند اما انتشار خبرهای کلاهبرداری و تخلفات موجب بی اعتمادی مردم شده و مسافران اعتماد خود را ازدست می دهند. اگر همکاران من در آژانس های گردشگری برخورد صادقانه ای با گردشگران داشته باشند چنین مشکلاتی ایجاد نمی شود.
حبشی افزود: رسانه های اجتماعی مانند صدا و سیما نیز می توانند در ترویج فرهنگ سفر کردن با تورهای گردشگری موثر باشند اما در این زمینه ضعیف عمل می کنند. او با اشاره به امنیت بیشتر تورهای گردشگری نسبت به سفرهای انفرادی اظهار کرد: تورهای گردشگری دارای بیمه سفر بوده و امنیت بیشتری در مقایسه با سفرهای تکی و انفرادی دارند. بسیاری از مردم در تعطیلات سفر می کنند و از مرخصی های خود برای سفر کردن استفاده نمی کنند.
در حالی که هزینه سفر در تعطیلات افزایش می یابد. حبشی با اعتقاد به اینکه استقبال مردم از تورها می تواند موجب رونق گردشگری شود، عنوان کرد: اگر سفر با تور رواج یافته و مردم به تورهای گردشگری اعتماد کنند نه تنها اقتصاد گردشگری بلکه اقتصاد کشور نیز رونق می یابد و این امر می تواند نقش موثری در توسعه گردشگری داشته باشد. او افزود: با گردشگری داخلی نیز می توان صنعت گردشگری کشور را گسترش داد و نباید تنها بر جذب گردشگران خارجی تمرکز کنیم.
سخن پایانی
عزیمت با خودروی شخصی و صرف وقت در ترافیک، سپس چادر زدن در پارک ها و اماکن عمومی را می توان سفر نامید اما چه لذتی برای مسافران دارد؟ حتی اگر هزینه ها کاهش یابد و به شهر پرجاذبه ای نیز سفر کنید به جز خستگی برای شما نتیجه ای نخواهد داشت. در این شرایط و برای کنترل هزینه ها بهتر است تعداد دفعات سفر را در طول سال کاهش دهید اما در هر سفر گردشگر باشید، نه فقط یک مسافر! / دنیای سفر
