امروزه در سرتاسر دنیا به‌ندرت می‌توان محلی را پیدا کرد که نوشیدن چای بخش مهمی از فعالیت‌های زندگی روزانه‌ی حداقل عده‌ای از ساکنان آن نباشد. نوشیدن چای در هر ساعت از روز و در هر مکانی کاملا عادی و مرسوم است؛ از جمله در حین کار و فعالیت روزانه، در خانه، در جمع دوستان، در چایخانه‌ها و ... در بعضی از کشورها مثل انگلستان، روسیه، ژاپن و چین نوشیدن چای جز آداب و سنن فرهنگی محسوب می‌شود. برای آشنایی با این جنبه‌های فرهنگی جذاب و عمیق با راه بلد همراه باشید.
ویژگی اصلی این نوشیدنی لذت‌بخش و محبوب، کمک به حفظ آرامش و رفع خستگی است. چای حاوی کافئین و آمینواسیدی به نام تیانین است که هر دو عامل کاهش اضطراب و استرس هستند و یک فنجان چای داغ در هر موقعیت ناخوشایندی می‌تواند باعث آرامش شود و تمرکز و خلق‌وخوی خوش را به ما بازگرداند. البته دلیل نوشیدن چای برای افراد مختلف متفاوت است. عده‌ای صرفا از طعم آن لذت می‌برند و بعضی هم از آن به‌عنوان بهانه‌ای برای ملاقات دوستان و وقت‌گذرانی با آن‌ها استفاده می‌کنند. نوشیدن چای در بعضی از کشورها جایگاه خاصی دارد و بعد از گذشتن سالیان متمادی به مجموعه‌ای از آداب‌ورسوم جذاب و درعین‌حال جدی و بدون انعطاف تبدیل شده است.
روسیه
چای به نوعی نوشیدنی ملی روسیه محسوب می‌شود و تقریبا در فرهنگ غذایی این کشور جایگزینی ندارد. نوشیدن چای در تمام ساعات شبانه‌روز کاملا عادی به شمار می‌آید زیرا اهالی روسیه معتقدند که این کار در حین مشغله‌های فکری بسیار مفید است. روس‌ها معمولا چای را در استکان‌های ساده می‌نوشند. ثروتمندان این کشور در منازل خود از پایه‌های نقره‌ای خوش‌ساخت برای نگهداری استکان استفاده می‌کنند و سایرین گاهی پایه‌های ساخته‌شده از فلزات ارزان‌قیمت به کار می‌برند. این پایه‌ها صرفا جنبه‌ی تزیینی دارند و ساخت آن‌ها یکی از صنایع‌دستی کشور روسیه محسوب می‌شود. نوشیدن چای روسیه1 مراسم سنتی نوشیدن چای در روسیه را نمی‌توان بدون سماور زغالی کامل دانست. قوری‌های مورداستفاده در روسیه چینی یا چوبی هستند. (آداب‌ورسوم سنتی صرف چای در ایران مشابه روسیه است و کلماتی مثل سماور، استکان و ... مستقیما و بدون تغییر از زبان روسی به فارسی وارد شده‌اند)
چین
نوشیدن چای چین در این کشور آداب نوشیدن چای یک رسم ملی سراسری است. از نظر فرهنگی صرف سه وعده غذا و نوشیدن حداقل یک فنجان چای در روز برای چینی‌ها الزامی است. وقتی یک مهمان خارجی وارد خانه‌ای در چین می‌شود، حتما باید با یک فنجان چای مورد استقبال قرار بگیرد. در همه شهرهای چین تعداد زیادی چایخانه وجود دارد ولی چای عرضه شده در آن‌ها با چای خانگی چینی تفاوت دارد. مراسم نوشیدن چای در چین نوعی فعالیت هنری است و آموختن راه و رسم آن به زمان زیادی نیاز دارد. در بعضی از نواحی، مراحل تهیه‌ی چای بسیار پیچیده است و ریشه در فرهنگ بومی دارد. البته لوازم مورداستفاده برای تهیه و نوشیدن چای در چین تفاوت زیادی با روسیه ندارند و عبارت‌اند از: فنجان، نعلبکی، قوری و سینی که به شکلی خاص و هنرمندانه ساخته می‌شوند. دیانسین (Diansin)، نوعی شیرینی که همراه چای سرو می‌شود، لذیذ و خوش‌ظاهر است و در سراسر دنیا دوستداران زیادی دارد. نوشیدن چای چین1 در چین صدها نوع چای مشهور تولید می‌شود. مزارع چای با سیلاب‌های بهاری آبیاری می‌شوند و گفته می‌شود که این آب بسته به مسیر جریان، حاوی مواد معدنی و ترکیبات شفابخش مختلف است که همین مسئله تفاوت عمده‌ی انواع چای در چین محسوب می‌شود. علاوه بر این مزارع روستایی و کوهستانی چای، چشم‌اندازهایی بسیار زیبا و دل‌نشین دارند.
انگلستان
نوشیدن چای انگلیس مراسم نوشیدن چای در انگلستان شهرت زیادی دارد و تقریبا هیچ داستانی در مورد این کشور نیست که عبارت (نوشیدن چای) در آن به دفعات استفاده نشده باشد. مراسم چای عصرانه انگلیسی یک رسم اجتماعی است که با تشریفات و آداب‌ورسوم انجام می‌شود و معمولا با صرف کیک یا ساندویچ همراه است. مراسم چای عصرانه‌ی انگلیسی که یک سنت ملی فراگیر است، بعد از اضافه شدن به برنامه‌ی روزانه‌ی رسمی دربار انگلیس در قرن نوزدهم، مورد استقبال عموم قرار گفت و به جزئی از فرهنگ انگلستان تبدیل شد. در این مراسم ابتدا چای در فنجان ریخته شده و بعد به آن شیر افزوده می‌شود. در گذشته، این ترتیب به میزبان فرصت می‌داد تا کیفیت و دوام ظروف چینی خود را در مقابل حرارت به مهمانان نشان دهد. نوشیدن چای انگلیس1 مراسم چای عصرانه در ابتدا فقط برای نوشیدن چای برگزار می‌شد ولی امروزه در بیشتر نواحی انگلستان، این عبارت به یک وعده‌ی غذایی سبک در هنگام عصر اطلاق می‌شود. به طور کلی در انگلستان پیشنهاد نوشیدن یک فنجان چای در هر شرایطی بسیار مؤدبانه و خوش‌آیند است و دیگران نیز همیشه از این پیشنهاد استقبال می‌کنند. حتی کسانی که برای انجام تعمیرات یا ارائه‌ی خدمات به یک منزل انگلیسی سنتی وارد می‌شوند نیز معمولا به نوشیدن چای دعوت می‌شوند.
ژاپن
نوشیدن چای ژاپن نوشیدن چای در ژاپن، یک مراسم بسیار پیچیده با آداب‌ورسومی خاص و غیرقابل‌اجتناب است و حتی می‌توان آن را نوعی مراقبه دانست. اگر مراسم در یک چایخانه انجام شود، مهمانان بر روی نیمکت‌های مخصوص جلوی چایخانه در انتظار دعوت میزبان می‌نشینند و بعد از آن به‌صورت نمادین دست‌ها و دهان خود را به کمک آب یک حوضچه‌ی کوچک سنگی شستشو می‌دهند و با آرامش وارد سالن برگزاری مراسم می‌شوند. در این محل مهمانان به ترتیب مقام و موقعیت اجتماعی به‌صورت دوزانو بر روی تاتمی (کف‌پوش‌های حصیری ژاپنی) می‌نشینند. بعضی اوقات میزبان برای جوشاندن آب در مقابل مهمانان از زغال برافروخته استفاده می‌کند. در حین مراسم گاهی از مهمانان با یک خوراکی ساده و سبک معروف به تنشین (tenshin) و یا یک وعده‌ی کامل موسوم به کایسکی (kaiseki) یا چاکایسکی (chakaiseki) پذیرایی می‌شود و در غیر این صورت میزبان شخصا شیرینی‌های کوچک و سبک به مهمانان تعارف می‌کند. نوشیدن چای ژاپن1 لوازم مورداستفاده در مراسم نوشیدن چای، عبارت‌اند از کتری، همزن دستی، پیمانه. بر اساس سنت، میزبان لوازم را با ترتیب مشخص و حرکات خاص در حضور مهمانان تمیز کرده و بعد آن‌ها را به شکلی از پیش تعیین‌شده و دقیق مرتب می‌کند که این چینش به نحوه‌ی تهیه چای توسط میزبان بستگی داشته و انواع مختلفی دارد. بعد از آماده کردن لوازم، میزبان مقدار مشخصی پودر چای سبز را در یک کاسه می‌ریزد و به میزان لازم آب داغ به آن می‌افزاید و بعد به کمک همزن دستی و با حرکات منظم و شمارش‌شده، آن را هم میزند. بعد از آماده شدن هر کاسه‌ی چای، مهمانان به ترتیب محل نشستن، شخصا برای گرفتن آن به میزبان نزدیک می‌شوند یا دستیار میزبان این کار را انجام می‌دهد.
مراکش
نوشیدن چای مراکش در کشور مراکش روش تهیه چای سبز و نوشیدن آن (معمولا به همراه غذا) شامل یک سری آداب‌ورسوم سنتی است که اچای (Ataí) نامیده می‌شود. چای نعنایی مخصوص مراکش اکنون در تمام کشورهای جنوب آفریقا جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌خصوص گردشگرهای عرب علاقه‌ی خاصی به آن دارند. در این کشور نیز چای در تمام ساعات روز در دسترس است. تهیه‌ی چای در مراکش به صورت سنتی فقط توسط مردان انجام می‌شود. نوشیدن چای مراکش1 اهالی مراکش گاهی در منزل با چای از مهمان خود پذیرایی می‌کنند که البته رد کردن آن برایشان توهین‌آمیز است. در مراکش برای تهیه چای ابتدا آن را با آب جوش شستشو می‌دهند تا تلخی و گردوخاک چای گرفته شود. در مرحله بعد چای را قبل از خشک شدن کامل، در آب داغ ریخته و می‌گذارند تا به‌خوبی دم بکشد. در نهایت با افزودن مقدار مشخصی شکر و نعنا چای مراکشی آماده می‌شود.
