ماه مرداد برای باستان شناسان و دوستداران میراث فرهنگی کشور تداعی کننده خاطرات تلخ و جانسوز چند پاره کردن سازمان میراث فرهنگی است.
در تابستان سال 1389 حمید بقایی معاون رییس جمهوری و رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی در اقدامی جنجالی که با مخالفت گسترده کارشناسان و کارکنان سازمان و استادان و پیشکسوتان این حوزه همراه بود، به ظاهر به بهانه انتقال پایتخت و مسائلی نظیر قریب الوقوع بودن زلزله در تهران و نیاز به کاستن از تراکم جمعیت آن، تصمیم به انتقال معاونت های سازمان میراث فرهنگی به استان های دیگر گرفت.
شهر بلقیس، یکی از بزرگترین بناهای خشتی و گلی ایران است که در ۳ کیلومتری جنوب غرب شهر کنونی اسفراین قرار گرفته است. وسعت این شهر بالغ بر ۱۸۰ هکتار می‌باشد که از یک مجموعه آثار شامل بقایای ارگ و خندق پیرامون آن، شارستان شامل: برج و بارو، مقبره شیخ آذری، ویرانه‌های معروف به منار تپه (مسجد جامع)، کوره سفالگری، آب انبار، بازار، کاروانسرا، بنای معروف به یخدانها و یک گورستان وسیع در نزدیک دروازه شرقی تشکیل شده است. سالم ترین و همچنین برجسته ترین اثر بافیمانده از بقایای شهر بلقیس، ارگی است که دارای 29 برج به ارتفاع حدود 11 متر است و جزو بزرگترین قلعه های باستانی ایران به شمار می رود و دارای سازه بزرگ خشتی و چینه ای و با وسعتی حدود 51 هزار مترمربع است. همچنین در اطراف ارگ یک خندق وسیع وجود دارد که نفوذ ناپذیری قلعه را دشوارتر می ساخته است.
از لحاظ قدمت، با استناد به متون تاریخی قبل از اسلام، بلقیس آباد و شکوفا بوده و در سال ۳۱ هجری توسط مسلمانان فتح شده و طبق یافته‌های باستان شناسان، قدیمی ترین استقرار در این شهر تاریخی که تاکنون شناسایی شده مربوط به اواخردوره ساسانی – صدر اسلام است و زندگی در آن تا پایان دوره صفوی به طور مداوم جریان داشته است.
