میراث و هنر، ارتباطی تنگاتنگ و دیرپا دارند. هدف اصلی گردشگری، سیر در تفاوتها، کشف امتیازها و هویتهاست و همه اینها در هنر و میراث فرهنگی متعالی مردم، متجلی است.وجه تمایز فرهنگ، آثار، ابنیه و نمادهای تاریخی و معاصر، با هنر تعریف میشود. در فرایند گسترش صنعت گردشگری در جامعه مدرن، حفظ آثار فرهنگی از یک سو و ایجاد جاذبههای جدید، تعریف و ترویج و تبدیل آنها به فرصتهای فرهنگی و تجاری و کسب درآمد، از سوی دیگر اهمیت یافته است.
در فرایند جهانیشدن نیز هنر و میراث فرهنگی سرآمد امور در ایجاد اشتغالزایی، پایداری و رفاه مردم در فرایند میهمانی و میزبانی است. هنر و آثار فرهنگی، ایجاد انگیزه، کشش و دلربایی برخی از مناطق جهان را بیشازپیش کرده است.هنر و میراث بر حسب سطح و نوع جامعه، متفاوت هستند و ابزار تفکیک، مهندسی ذهن و زبان مردم هستند. تاآنجاکه برخی هنر را تراز و معیار خوب و بد و خدمتگزار اخلاق یا اصل ارزشهای اخلاقی جوامع، نامیدهاند. مخاطب اصلی هنر، روح انسان است و هرکس، به فراخور معرفت خویش، در مواجهه با آثار هنری و فرهنگی به تعریف، تفسیر و تأثیر آن میپردازد.در واقع، هنر اسانس و روح جامعه است که در میراث تجسمی و غیرتجسمی آن جریان مییابد و یک وجه یا وجوهی از پدیدهها را به صورت عالی، ممتاز و متمایز میکند.تجربیات تلخ و شیرین هنرمند و جامعه، در قالب آثار مادی و معنوی متجلی میشوند و عرصههای موسیقی، شعر، ادبیات، معماری، نقاشی، آدابورسوم مردم را درمینوردد و در لباس، کلام، داستان، ابنیه و صنایع دستی ،آثار ساختمانی، کارگاهها و پلها هویدا میشود. در حوزه تخصصی و دانشمحور صنعت گردشگری، رویکرد اقتصادی به تعالی فرهنگ و حفظ میراث جامعه، رکن اصلی و ضرورتی اساسی است و میتوان میراث و هنر را با حفظ و ارتقای آن به نشانهای متعالی، معرف هویت ملی، فرصت تجاری و موجب رفاه مردم تبدیل کرد.هنر بر محور زیباییشناسی و امتیازات خاص رشد میکند و نباید آن را فقط در پارادایم و حوزه معرفتی کلاسیک و سنتی تعریف کرد. امکانات گسترده جهان معاصر، بهویژه با عنایت به گستره رو به افزایش ارتباطات و فناوری اطلاعات (IT)، فرصت کمنظیری را برای رشد استعدادهای مردم فراهم آورده است.
در تعریف و تبیین مؤلفههای ششگانه صنعت گردشگری، جاذبههای فرهنگی، طبیعی، صنعتی و خدماتی نقشی محوری در تعیین و انتخاب مقصد گردشگری دارند که در واقع پنج مؤلفه دیگر؛ یعنی حملونقل، اقامت و هتل، پذیرایی و رستوران، بازار خرید و صنایع دستی و خدمات اختصاصی مانند تبلیغات، بازاریابی و تورگردانی، همه در راستای خدمت و برای ارائه جاذبهها فرهنگی هستند. جاذبههای گردشگری، یا خود اصالت هنری دارند همانند میراث فرهنگی، تاریخی و صنایع دستی یا رایحه و اسانسی از هنر و تبلیغ آن را برجسته، متفاوت و شایسته انتخاب کردهاند. به عنوان مثال، نمایش تصاویر زیبا از یک منظره اکوتوریستی یا ارائه یک تعریف هنرمندانه از خدمات آموزشی، سلامت و ورزشی، هر یک به سهم خود موجبات جذب گردشگران را فراهم میکند. حتی آدابورسوم میهمانداری یکی از بزرگترین هنرهاست که سابقه درخشانی در تاریخ ایران دارد. اهمیت و احترام به میراث و کارکرد هنر و تأثیر فعالیت هنری از اول تا پایان سفر، در همه جای صنعت گردشگری به چشم میخورد.در واقع، میراث فرهنگی و هنر، یک زبان بینالمللی است که هرکس بر اساس تجارب خویش، آن را درک میکند و در فراسوی هر پدیده هنری، اشارهای لطیف به سرزمین موعود وجود دارد و هنر، آرمان و آرزوی بشر را در بازجویی نیستان اصل خویش، به تصویر میکشد. در هنر نوعی نشئه روحالقدسی پنهان است که زیبایی و جذابیت خاص آن را تبیین میکند و با معیارهای پوزیتیویستی، امکان تعریف آن وجود ندارد. خلق آثار هنری، لایههای مختلف یک فرهنگ و معارف و زیباییشناختی یک ملت را نشان میدهد؛ همانند لایههای ماهیت و هویت انسان که تو درتو و بینهایت است و بهراحتی تعریف نمیشود.هنر و میراث فاخر جوامع، نشانه ایمان به واقعیت، ترسیم حقیقت، امیدآفرین و الهامبخش است. تواناییها و خلاقیت گذشته، اظهار وجود در حال و ترسیم آرزو در آینده را هنر نشان میدهد. با ترسیم مطلوبیت موجود در میراث و آثار هنری، وجه تمایز تمدنها و فرهنگها به صورت طولی و تطبیقی با زبانی مشترک، بیان میشود و جاذبههای متنوع خلق میشود. هنر در بستر گسترش ارتباطات، در فرایند جهانوطنی و جهانیشدن امور، بر حفظ و ارتقای اصالت و امتیاز هویت متفاوت مردم و گروهها تأکید میکند و راه را برای سفر و گردشگری در مسیر صلح، دوستی و تعالی جوامع بشری، هموار میکند. به میزانی که فرهنگ و هنر در ابعاد زندگی مردم نفوذ کند و در مدیریت شهرها و کشورها، به میراث، آثار هنری و هنرمندان اهمیت داده شود؛ در این فرایند است که تفاوتها و امتیازها افزایش مییابد.
در این فرآیند است که تفاوت ها و امتیازها افزایش می یابد و گردشگری به گونهای فاخر متجلی میشود. شهرهای آکنده از هنر و میراث فرهنگی، برترین مقاصد گردشگران خواهند بود.