چگونه قرار است گردشگری برای همه باشد، وقتی در تابستانِ امسال تقریبا نیمی از مردم نتوانسته‌اند محل زندگی خود را ترک کنند تا سفری داشته باشند؟!
وقتی این شعار مطرح می‌شود که "گردشگری برای همه است"، یعنی در کنار افراد ناتوانِ جسمی، گروهی از مردم که هیچ‌وقت فرصت و سرمایه کافی برای رفتن به سفر حتی در استان محل سکونت‌شان را ندارند هم شامل آن می شوند.
هرچند منظور اصلی شعار امسال سازمان جهانی جهانگردی، دسترس‌پذیر کردن خدمات گردشگری برای افراد ناتوان جسمی است، اما هستند انسان‌هایی که سلامت جسمی دارند، ولی توان مالی‌شان در حدی نیست که سفر را در سبد خانوار قرار داده باشند.
طبق داده‌های منتشر شده مرکز آمار ایران، تابستان امسال ۴۶ درصد از مردم ایران سفری نداشتند. اعلام همین آمار کافی است تا مصداقی بر اوضاع نامساعد اقتصاد مردم و نبود برنامه‌ریزی و مدیریت درست سفر در کشور باشد. با این حال بهتر است با همین یک عدد قضاوت نکرده و سراغ داده‌های دیگر مرکز آمار از وضعیت سفر مردم ایران در فصل تابستان رفت.
مرکز آمار اعلام کرده، در تابستان امسال ۵۴ درصد مردم سفر رفته‌اند، اما براساس همین داده‌ها، متوسط تعداد سفر خانوار ایرانی در سه ماه تعطیلی تابستان فقط یک نوبت ثبت شده است. ضمن آن که ۳۸.۴۳ درصد هدف اصلی سفرها برای دیدار بستگان بوده و مهمتر آن که ۷۱ درصد سفرها با اقامت خانواده در خانه آشنایان و بستگان همراه بوده و سهم اقامت در اقامتگاه‌های عمومی مثل هتل و مهمانسرا هم فقط ۴ درصد بوده است. متوسط همراهان در سفرهای داخلی و خارجی نیز به ترتیب ۳ و ۲ بوده است. علاوه‌بر این، از میان جمعیت سفر رفته‌ها فقط ۳.۰۵ درصد با تور رفته‌اند و حدود ۹۷ درصد دیگر ترجیح داده‌اند با وسیله نقلیه شخصی و یا عمومی راهی سفر شوند.
داده‌های این مرکز از سال ۹۲ به بعد همچنان گویای آن است که نیمی از مردم توان سفر رفتن را ندارند!
این داده‌ها به فرضِ درستی نشان می‌دهد، خانوار ایرانی کماکان به شکلی برای سفر برنامه‌ریزی می‌کند که حتما قوم و خویش و یا آشنایی در مقصد داشته باشد تا اقامت شبانه را از این طریق پوشش دهد و از طرفی ترجیح می‌دهد از امکانات در دسترس خود برای سفر استفاده کند تا کمترین هزینه را صرف کرده باشد.
از سوی دیگر، با وجود تمرکز سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بر افزایش شمار هتل‌های ۴ و ۵ ستاره و اراده‌ی تشکل‌های خصوصی برای افزایش نرخ خدمات سفر که عموما طبق رسم هر ساله در نیمه دوم سال اتفاق می‌افتد، به نظر می‌رسد درحال حاضر اراده‌ای جدی برای تحقق آرمانی که سازمان ملل متحد برای مردم درنظر گرفته و تجربه کردن تنوع باورنکردنی این سیاره را حق تمام شهروندان جهان دانسته، وجود ندارد تا نیمی دیگری از مردم کشورمان که مرکز آمار از سال ۹۲ به بعد آن‌ها را جزو محرومان سفر می‌شمارد، بتوانند از این مزیت نیز بهره‌مند شوند.
معاون رییس جمهور با آن که در نخستین جلسه کانون ملی هماهنگی گردشگری که پس از یک دهه تعطیلی تشکیل شده بود، کاهش هزینه‌های سفر را اصلی‌ترین دستور جلسه قرار داد و این امید را ایجاد کرد که بعد از سال‌ها شعار دادن قرار است اسباب سفر برای نیمی دیگر از مردم کشور که از سفر محروم شده‌اند فراهم شود، اکنون به ایسنا می‌گوید: تا این اراده در بخش خصوصی و دست‌اندرکاران صنعت گردشگری بوجود نیاید، کاهش هزینه‌های سفر در داخل کشور اتفاق نمی‌افتد.
طبق دستور جلسه نخست کانون ملی هماهنگی گردشگری قرار بود تشکل‌ها و اصناف تا ۱۵ تیرماه نظرات و راهکارهای خود را درباره کاهش هزینه سفر ارائه دهند تا در جلسه دوم کانون بررسی شود.
مسعود سلطانی‌فر درباره اقدام در این‌باره می‌گوید: از آنجا که بخش خصوصی صاحب خدمات گردشگری است، باید با آن‌ها به همگرایی برسیم تا تخفیف‌هایی را لحاظ کنند تا سفر در ایران ارزان شود، همان اتفاقی که در کشورهای توسعه یافته اتفاق افتاده است، آن‌ها منافع‌شان را در کنترل قیمت‌ها و ارائه تخفیف‌هایی به فراخور سطح کیفیت خدمات و زمان سفر دیده‌اند. ما هم باید به این باور برسیم، برای همین ارزان‌سازی سفر را به عنوان اولین دستور کانون ملی هماهنگی میراث فرهنگی و گردشگری مطرح کردیم.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا طرح کاهش هزینه‌های سفر بعد از گذشت ۴ ماه از اولین جلسه کانون، به فراموشی سپرده شده که تا امروز اثری بروز نکرده است؟ گفت: صاحبان خدمات گردشگری بیشتر بخش خصوصی هستند، دستگاه دولتی نیستند که با یک دستور قضیه را حل کنیم، خودشان باید به این باور برسند.
سلطانی‌فر در همان جلسه کانون که اواخر خردادماه تشکیل شد، گفته بود: در صورتی‌که تمام اعضای ارائه‌دهنده تور اعم از ایرلاین‌ها، هتل‌ها و ... با همکاری و هم‌افزایی هزینه تورها را کاهش دهند، شاهد کاهش هزینه گردشگری داخلی خواهیم بود.
مساله اقتصاد در سفر آنقدر مهم است که رییس جمهور هم از کنار آن ساده نمی‌گذرد و گوشزدهایی می‌کند. حسن روحانی در مراسم گرامیداشت روز جهانی جهانگردی گفت که "خدای نکرده اگر کسی بخواهد سود ناعادلانه از گردشگری به دست آورد، این درخت خشک می‌شود". / ایسنا
